Eten en drinken aan het Gardameer

Eten is bijna heilig voor Italianen. De Italiaanse keuken is dan ook wereldwijd vermaard vanwege de pure smaken en de liefde voor mooie producten. Voor Italianen is het diner de belangrijkste maaltijd van de dag. Dat betekent dat er vaak lang en uitgebreid gedineerd wordt. Het eten wordt vrijwel zonder uitzondering begeleid door een goed glas wijn. Deze is aan het Gardameer in de meeste gevallen afkomstig uit de wijngebieden die rondom het meer te vinden zijn, zoals bijvoorbeeld in Bardelino. Op deze pagina leggen we zoveel mogelijk uit over eetgewoontes aan het Gardameer, lokale producten en populaire gerechten.

Men eet aan het Gardameer meestal drie keer per etmaal. De verhoudingen liggen echter iets anders dan bij ons. Waar men in Nederland vindt dat je het beste met een stevig ontbijt kunt beginnen, daar eindigt men in Italië juist vaak met een uitgebreid diner. Vier gangen is hierbij eigenlijk vrij gebruikelijk: eerst het voorgerecht, dan de primo (vrijwel altijd pasta of risotto), vervolgens de secondo (hoofdgerecht; vlees of vis) om vervolgens met het meestal zoete nagerecht te eindigen. Italianen gaan meestal pas tegen een uur of negen aan tafel, terwijl de buitenlandse toeristen dan vaak al klaar zijn met eten. Het diner kan gerust tot een uur of elf of nog later duren, met daarbij water en wijn. Toeristen houden zich meestal niet aan de vier gangen en beperken het tot twee of maximaal drie gangen.

Omdat de avondmaaltijd vaak vrij eten betekent, eten de Italianen in de ochtend amper. De internationaal ingestelde accommodaties weten dat dit voor buitenlandse toeristen niet geldt, dus die krijgen meestal een uitgebreid ontbijt(buffet) voorgeschoteld met brood, zoetigheden, kaas, snijwaren, eiergerechten, yoghurt en fruit.

De lunch betekent voor de Italianen meestal iets van een broodje, salade of pizza. Ook toeristen zie je rond lunchtijd vaak aan de pizza zitten. Ook als avondeten zie je bij Nederlanders, Belgen en Duitsers vaak pizza voorbijkomen. Italianen slaan de lunch ook gerust over, zeker als er laat ontbeten is zoals in het weekeinde. In dat geval wordt de trek gedurende de middag met ijs gestild of met wat chips/zoutjes/pinda’s bij een aperitief.

Dé Italiaanse keuken bestaat niet. Dat wordt onder andere bewezen door de menukaarten rond het Gardameer. Wat er op staat hangt vooral af van de doelgroep. Het gros van de restaurants is duidelijk op toeristen gericht, waardoor er veel van de geijkte gerechten op voorkomen zoals ham met meloen, carpaccio van zowel rundvlees als (inkt)vis, pizza, spaghetti met tomatensaus of vleessaus, coteletta Milanesa, biefstuk en pizza. Wat je ook wel ziet is dat met name het noordelijke deel van het Gardameer wat meer centraal-Europese invloeden kent, terwijl het eten in het zuiden wat meer mediterraan te noemen is. Hier meer vis, pasta en inktvis. Ook gefrituurde sardientjes, inktvis en andere vis zie je hier wat vaker op de kaart staan. Vreemde keukens kom je wel tegen, maar niet zoveel. Spaans, Chinees, Duits, Thais en andere internationale keukens kom je op beperkte schaal tegen langs het Gardameer.

Er zijn drie dingen waardoor je het verschil ziet tussen een toeristenrestaurant en een Italiaans restaurant van een wat hoger niveau:
– Toeristenrestaurants hebben hun keuken meestal doorlopend geopend, terwijl de betere restaurants vaak speciaal voor de lunch en het diner opengaan.
– Bij toeristenrestaurants zie je vaak speciale toeristenmenu’s op de borden en kaart staan.
– Toeristenrestaurants liggen vaak in straten en op pleinen waar veel mensen komen

De belangrijkste regel is eigenlijk om goed te kijken waar de Italianen zitten te eten en waar je vooral Nederlanders, Duitsers en andere buitenlanders ziet. Hoe meer Italianen, des te beter en/of authentieker de zaak meestal is.

Er zijn volop lokale specialiteiten te verkrijgen, zowel in de winkels als in de restaurants. Goede olijfolie, hammen, kaas, olijven en wijn uit de regio is iets waar men trots op is. In een restaurant zul je dan ook vooral lokale wijnen ingeschonken krijgen.

In Nederland wordt een ijsje al snel iets als een luxe gezien en niet zelden iets voor kinderen. In Italië zie je jong en oud met ijs lopen. Niet raar als je weet hoe smaakvol het ijs in Italië meestal is, maar vooral als je weet dat men in Italië niet altijd uitgebreid luncht. Het ijs is vooral bedoeld om de honger wat te stillen gedurende de middag, omdat de Italianen zelden voor een uur of acht aan tafel gaan. Als toerist ontkom je er bijna ook niet aan om aan deze gewoonte mee te doen. Aan het Gardameer passeer je zoveel ijssalons dat je uiteindelijk de verleiding toch niet kunt weerstaan.

Wat de beste ijssalons aan het Gardameer zijn, daar zijn de meningen over verdeeld. Dat heeft enerzijds te maken met het feit dat vrijwel niemand echt alle ijssalons uitgeprobeerd heeft en anderzijds dat persoonlijke voorkeuren ook bepalend zijn. En over smaak valt nou eenmaal niet te twisten. Hoe weet je of een ijssalon goed is? Let goed op of de betreffende ijssalon echt het ijs zelf maakt of dat er sprake is van aangeleverd ijs dat eruit ziet alsof het zelf gemaakt is. Kijk ook of er uitsluitend met natuurlijke ingrediënten gewerkt wordt. Wat ons betreft is het recept bepalend. Niet te vet, niet te zoet en het liefste een zo natuurlijk mogelijke smaak. Anderen kunnen echter weer van wat zoeter ijs houden. De drukte bij een ijssalon kan een indicatie zijn van de kwaliteit. Zeker omdat mensen vaak terugkeren naar een ijssalon waar ze eerder lekker ijs op hebben.

Wijn drinken hoort bij het leven aan het Gardameer. Bij het diner, bij de lunch, rond borreltijd…. men kan hier zeker een wijntje waarderen. Aan het Gardameer worden vrijwel alleen maar lokale wijnen geserveerd. Rondom het meer liggen maar liefst acht wijngebieden: Custoza, Bardolino, Valpolicella, Lugana, Valtenesi Garda Classico, Terra dei Forti, Vini Trentini en Colli Mantovani. Iets verderop liggen nog twee wijngebieden: Soave en Lessini Durello. Het aanbod van wijnen varieert per regio. In principe zul je rondom het Gardameer een zeer uitgebreid aanbod van soorten wijn aantreffen, waardoor er eigenlijk amper behoefte ontstaat een wijnen van buiten de regio.

Iets wat je heel veel gedronken ziet worden aan het Gardameer is Spritz. Dit is een alcoholische cocktail van mousserende wijn (prosecco) aangevuld met een bittere likeur en soda (Spa rood). Dit is gelijke delen, dus een derde van ieder. Het dient geserveerd te worden over ijs. Als bittere likeur wordt vooral vaak Aperol gebruikt. Dit geeft die typische oranje kleur die je veelvuldig op de terrassen aan het Gardameer ziet. Andere dranken die gebruikt worden zijn Campari, Cynar of Gran Classico.

Spritz kent zijn oorsprong uit de tijd dat Venetië tot het Oostenrijkse rijk behoorde. Het was een lokale variant op het Oostenrijkse drankje Spritzer (witte wijn met soda). Inmiddels is de Spritz hét aperitief dat rondom het Gardameer veel gedronken wordt. Aan een Aperol Spritz zie je vaak nog een schijfje sinaasappel toegevoegd worden.

Italië is natuurlijk een koffieland bij uitstek. Hier is het niet de kwantiteit waar het land om bekend staat, maar de kwaliteit van de koffie. Koffie hoort in Italië bij het leven. Omdat men ’s morgens niet al te uitgebreid ontbijt is het vrij gebruikelijk om ’s morgens een cappuccino of latte macchiato te bestellen. Ook gedurende de ochtend kan koffie met melk nog, maar na een uur of elf zul je een Italiaan geen cappuccino meer zien bestellen. Dat toeristen deze Italiaanse ‘regel’ aan de laars lappen en gewoon na een diner of lunch nog eventjes een cappuccino bestellen is men aan het Gardameer inmiddels wel gewend.

Maar waarom niet aanpassen aan de lokale gewoontes?

We hebben ze beknopt op een rijtje gezet:
– Cappuccino is een ochtenddrank. Bestel geen cappuccino na 11 uur ’s morgens.
– Als je een espresso wilt drinken, bestel dan gewoon een caffé. Espresso is immers geen koffiesoort, maar geeft aan dat het met met een espressomachine is gemaakt.
– Wil je koffie drinken die lijkt op de Nederlandse koffie, bestel dan een lungo. Dit is een koffie (wat wij ‘espresso’ noemen) die aangelengd is met water.
– Ergens alleen maar koffie drinken? Eigenlijk doe je dat staande aan de bar.
– Een café (espresso) drink je met suiker en drink je in één teug leeg.
– Bestel geen dubbele espresso (caffé), maar bestel gewoon een tweede kopje
– Na het eten helpt een koffie het eten te verteren. Bestel dan geen koffie waar melk of melkschuim aan toegevoegd is.
– Voeg geen smaakjes toe aan koffie.
– Indien je bang bent dat je niet kunt slapen, bestel dan ’s avonds een cafeïnevrije koffie.

Liefhebbers van internationale cocktails kunnen aan het Gardameer op veel plekken genieten van hun favoriete cocktail. Mojito, Caipirinha, Pina Colada, Long Island Iced Tea, Gin Fizz, Cuba Libre, Sex on the Beach…. noem het maar op of je zult het in veel (cocktail)bars aan het Gardameer kunnen bestellen. Onze ervaring is dat er heel veel verschil in de kwaliteit en de prijs zit. Dat deze twee niet altijd in verhouding tot elkaar staan hebben we ook gemerkt. De duurste cocktails zijn niet altijd de beste en wij hebben bijvoorbeeld een goedkope en zeer smaakvolle Gin Fizz gedronken in Riva del Garda waarbij we ongeveer 0,4 liter kregen voor zes euro. Een echt koopje dus.