Dorpen en steden aan het Gardameer
Het Gardameer ligt op het kruispunt van drie Italiaanse regio’s: Lombardije, Veneto en Trentino. Rondom het meer liggen enkele tientallen plaatsen. De enige plaats die zichzelf al echt een stad mag noemen is Desenzano. Met een kleine dertigduizend inwoners is dit de grootste plaats aan het Gardameer.
Op deze pagina geven we een beknopte beschrijving van een groot aantal plaatsen aan het Gardameer. Voor uitgebreide beschrijvingen van een aantal van deze plaatsen verwijzen we graag naar de Gardameer dorpen op www.mooistedorpjes.nl. Op onze pagina met links staan verwijzingen naar andere sites die ook informatie over één of meerdere dorpen en steden aan het Gardameer hebben.
Desenzano
Verhoudingsgewijs is Desenzano misschien wel de minst toeristische plaats aan de zuidkant van het Gardameer. Dat terwijl het wat betreft oppervlakte en aantal inwoners duidelijk de grootste plaats aan het Gardameer is. Het is tevens de oudste plaats aan het Gardameer. In verhouding zie je in de straten van Desenzano meer locals dan toeristen. Dat zie je en dat hoor je. Het voordeel daarvan is dat het winkelaanbod eigenlijk meer op de Italianen afgestemd is dan op vakantiegangers. Hierdoor is er meer balans in het aanbod gekomen, waardoor Desenzano als winkelstad de meest interessante plek is als je serieus wilt gaan winkelen. Het centrum is grotendeels autovrij. Hier vind je de leukere boetieks en shops. Let vooral goed op de soms goed verstopte passages, waar een aantal leuke mode- en lederwinkels zitten.
De grote winkels in Desenzano zitten aan de buitenrand, op weg naar de snelweg. Hier zitten ook de grotere supermarkten en de vrijwel onvermijdelijke vestiging van McDonalds. Langs het water ligt ook in Desenzano een wandelboulevard. Deze langgerekte boulevard wordt door de weg gescheiden van de rest van het centrum. Deze weg wordt ’s avonds en op zondag afgesloten. Dan is het volledig voetgangersgebied.
Torri del Benaco
oor de meeste toeristen is Torri del Benaco de plek waar je met auto en al het Gardameer over kunt steken per veerboot. Sommigen vergeten daardoor simpelweg om het dorp zelf even te bezoeken. Jammer, want hoewel Torri del Benaco niet direct tot de meest bruisende plaatsen aan het Gardameer behoort hangt hier wel die heerlijke sfeer die je in alle dorpen rondom het meer aantreft. Grote blikvanger in Torri del Benaco is de uit de veertiende eeuw stammende burcht. Deze burcht is thans open voor het publiek.
Tegen betaling kun je het in de burcht bevestigde museum bezoeken. Het betreft een museum over de olijventeelt- en verwerking, de rotstekeningen en de scheepvaart op/aan net Gardameer.
Het centrum van het dorp is geconcentreerd rondom de kleine haven, waar vooral vissersbootjes liggen. In het centrum vind je wat restaurantjes, enkele winkels en het veertiende eeuwse kerkje Santissima Trinità. In dit vrij toegankelijke kerkje vind je enkele fresco’s uit de school van de Italiaanse kunstschilder Giotto di Bondone.
Gargnano
Het voormalige vissersdorp Gargnano ligt aan de westelijke kant van het Gardameer. Hoewel het toerisme de visvangst allang heeft verdreven als belangrijkste bron van inkomsten, heeft Gargnano nog wel iets authentieks over zich. Dat komt waarschijnlijk omdat het één van de meer relaxte plaatsen aan het meer betreft. Natuurlijk zorgen toeristen voor een veranderd uiterlijk. Het winkelaanbod is dan ook wel iets op de toeristen aangepast en woonhuizen en villa’s zijn op sommige plekken verdrongen door hotels. Wie echter aan het haventje van Gargnano zit die merkt daar niet zoveel van. Hier lijkt het soms nog wel alsof de tijd eventjes stil gestaan heeft.
Iets waar Gargnano van bekend is, is het feit dat hier een villa van de voormalige fascistische Italiaanse leider Mussolini staat. Deze uiterlijk zeer mooie villa staat aan de noordkant van Gargnano. Tegenwoordig doet het dienst als hotel: Grand Hotel Villa Feltrinelli. Om te voorkomen dat aanhangers van de in 1945 gefusilleerde leider het hotel als een soort van heilige plek gaan bezoeken kun je het hotelterrein alleen maar op als je een gast van het hotel bent. Wil je het hotel toch van de buitenkant bekijken dan moet je het wandelpaadje naar beneden nemen dat direct ten zuiden van het hotelterrein ligt. Je komt dan uit op een minuscuul kiezelstrandje dat een geweldig uitzicht op Villa Feltrinelli biedt.
Riva del Garda
In het uiterste noorden van het Gardameer ligt Riva del Garda. Vaak wordt deze vijftienduizend inwoners tellende plaats kortweg “Riva” genoemd. Het stadje is gebouwd op aangeslibd land. Hoe dit proces in de loop der jaren is gegaan wordt getoond in het stadsmuseum dat gevestigd is in de burcht Rocca. Riva del Garda is één van de twee dorpen aan het Gardameer dat gelegen is in de regio Trentino.
Dat je je in een andere regio begeeft lijkt een feit van weinig waarde. Toch hebben wij het gevoel dat Riva del Garda anders is. Minder Italiaans. Misschien wel meer Zwitsers. Als je de foto’s van Riva bekijkt en niet weet dat het een plaats aan het Gardameer is, dan zou je zomaar kunnen denken dat het ergens in het zuiden van Zwitserland is. Wat je ook merkt is dat er in Riva del Garda meer wind staat.Niet voor niets dat het noordelijke stukje van het Gardameer zo populair is onder windsurfers en zeilers. De meeste dagen staat er voldoende wind om te kunnen surfen. In Riva del Garda merk je dat de terrassen meestal niet direct aan het water gesitueerd zijn, maar meestal net daarachter.
Manerba del Garda
Om het centrum van Manerba te bereiken moet je eerst door een aantal smallere straten rijden. Eenmaal in het centrum aangekomen merk je dat er een heerlijke rust heerst. Deze rust wordt eenmaal per week verstoord. Dat is op de vrijdag. Van 7 tot 14 uur vind hier dan de weekmarkt plaats, die veel toeristen uit de omgeving van Manerba naar het dorp trekt. Op de markt koop je allerlei algemene koopwaar zoals schoenen, kleding, tassen en huishoudelijke artikelen. Het is echter ook een uitstekende plek om lokale lekkernijen te kopen zoals wijn, olijfolie, kaas, worst, olijven, honing en zongedroogde tomaten. Schrik niet van de prijzen, want die liggen in verhouding tot Nederland zo laag dat je het gevoel hebt dat je in Nederland een veel te hoge prijs betaalt voor Italiaanse lekkernijen.
De belangrijkste bezienswaardigheid van Manerba is de Rocca di Manerba. Dit is een 217 meter hoge rots die een prachtig uitzicht over de omgeving biedt. Op de rots staan nog wat restanten van de burcht die hier ooit gestaan heeft. De burcht is in de zestiende eeuw door rovers verwoest.
Padenghe sul Garda
Het meest zuidelijke dorp aan de westelijke oever van het Gardameer is Padenghe sul Garda. Het dorp ligt aan het meer, maar het centrum ligt iets landinwaarts. Eigenlijk mag je niet spreken van hét centrum, want Padenghe heeft er twee: het nieuwe centrum en het historische centrum. Het grappige is dat beide kleine centra een kerk hebben. Padenghe is niet echt toeristisch te noemen. Als je hier op een gemiddelde dag rondloopt zie je eigenlijk vooral lokale mensen rondlopen. Dat zorgt er wel voor dat Padenghe sul Garda haar eigen karakter grotendeels heeft weten te behouden. Direct aan het water is er geen wandelpromenade. Wel zijn er enkele strandjes. De belangrijkste bezienswaardigheid is het Castello de Padenghe, dat op een heuvel achter het dorp ligt. Dit kasteel is in de 13e en 14e eeuw gebouwd.
Gardone Riviera
Het ongeveer drieduizend inwoners tellende dorp Gardone Riviera is door haar rol als kuuroord in de negentiende eeuw uitgegroeid tot het fraaie dorp dat het nu is. Het dorp bestaat uit twee gedeeltes. Gardone Sotto is het deel van het dorp dat direct aan het meer ligt en Gardone Sopra is het deel van het dorp dat in het daarachter gelegen heuvelachtige gebied ligt. Het werkelijke centrum is gesitueerd rondom de San Nicola kerk. Hier vind je ook het zeer aparte park/museum Vittoriale degli Italiani. Trek voor een bezoek aan dit park zeker twee uur uit als je alles wilt bekijken. Een andere mooie bezienswaardigheid is de Giardino Botanico André Heller. Deze botanische tuin herbergt een groot aantal planten en bomen. Tussen de planten door kom je een aantal kunstwerken tegen.
Langs het meer kom je Grand Hotel Gardone tegen. Dit grote hotel is het hart van het dorp waar het toerisme ooit begonnen is. Bij het hotel begint de autovrije wandelpromenade die langs het water loopt. Dit is zowel overdag als ’s avonds eengeliefde plek om te eten, te drinken en te flaneren.
Salò
Volgens ons is Salò zeker één van de mooiste dorpen aan het Gardameer. Als je besluit om je vaste plek aan het meer te verlaten om een dorp te bezoeken, dan zou Salò daar zeker voor in aanmerking moeten komen. Dat heeft het dorp vooral te danken aan de bijna drie kilometer lange autovrije wandelpromenade langs het water. Langs de promenade staan vooral mooie panden die in topconditie zijn. Hierdoor ontstaat er een symbiose waardoor Salò een bijna schilderachtig plaat(s)je aan het meer wordt. Het mooiste is het dorp eigenlijk op het moment dat er nog niet zoveel toeristen rondlopen. Helaas wordt dat soort momenten steeds schaarser.
De grootste drukte heerst er in Salò in de avond. Men komt dan in vrij grote getale naar Salò om te eten, te drinken en te flaneren over de boulevard. In de Via San Carlo kun je uitstekend winkelen. Let op, want de meeste winkels zijn in de eerste helft van de middag gesloten. Rond een uur of vier begint het leven in de Via San Marco echt tot leven te komen.
Salò telt een paar bezienswaardigheden zoals de domkerk die gewijd is aan Santa Maria Annunziata, het fraaie stadhuis met bogen en de bescheiden poort die je ziet zodra je Salò vanuit zuidelijke richting binnenrijdt.
Limone sul Garda
Het levendige Limone sul Garda is misschien wel één van de meest toeristische plaatsen aan het Gardameer. Naar schatting een miljoen toeristen per jaar bezoeken het dorp dat vooral bekend staat vanwege de citroenteelt. Het gros van de toeristen die Limone sul Garda bezoekt is Duits(talig). In het zomerseizoen komen Duitsers met volle busladingen tegelijk naar het dorp. Niet vreemd dat het wel lijkt alsof Duits de voertaal is in Limone sul Garda en het Italiaans tot tweede taal is gedegradeerd. Buiten het hoogseizoen zijn het vooral 50-plussers die Limone bezoeken. Tijdens de zomervakantie is het publiek wat meer gemengd.
Wat een effect het op een dorp heeft als er op elke inwoners tien toeristen rondlopen? Dat laat zich niet moeilijk raden. De authenticiteit is grotendeels verdwenen. De menukaarten zijn aangepast op het hongerige buitenlandse publiek en de winkels zijn ook voor 99% gericht op toeristen. In de drukste maanden is het overdag soms bijna schuifelen geblazen op de autovrije wandelpromenade van Limone sul Garda. Is het dan niet de moeite waard om Limone sul Garda te bezoeken? Jawel. Want hoewel de introductie vooral een opsomming lijkt van redenen om niet naar Limone sul Garda te gaan, zijn er ook voldoende argumenten om dat wel te doen. Zoals het schilderachtige uitzicht op de overkant van het meer, waar de Monte Baldo een groot deel van het jaar een besneeuwde top heeft. Of vanwege het kleine haventje, dat ongetwijfeld al veel schilders en fotografen geïnspireerd heeft. Of misschien wel de reputatie die het dorp heeft op het gebied van de citroenteelt en het aanbod van de vele producten die van de citroenen uit Limone sul Garda gemaakt zijn zoals overheerlijke limoncello.
Wie naar Limone sul Garda rijdt met de auto en vanuit zuidelijke richting komt die kan in ieder geval genieten van een mooie route. De laatste vijftien kilometer is een aaneenschakeling van tunnels en afwisselend fraaie vergezichten. James Bond fans zullen een moment van herkenning hebben op het moment dat ze door deze tunnels rijden. De openingsscene van de Bond-film “Quantum of Solace” is hier opgenomen.
Toscolano-Maderno
Deze plaats vormt een samensmelting van twee gemeenten: Toscolano en Maderno. Het grappige is dat de twee gemeentehuizen op enkele honderden meters van elkaar liggen. Toscolano is het vrij rustige noordelijke deel waar je hoofdzakelijk woonhuizen aantreft. Maderno is het meer levendige zuidelijke deel. Dat komt vooral omdat Maderno gezegend is met een wandelpromenade langs het water. In Maderno komt ook de autoveerboot aan die vanuit Torri del Benaco het Gardameer oversteekt.
Malcésine
Het aan de oostoever gelegen Malcésine is een zeer populair plaatsje. Dat merk je vooral op zaterdag en zondag als behalve de toeristen ook de lokale mensen vrij massaal naar Malcésine komen. De kracht van Malcésine zit hem in een drietal factoren. Ten eerste is het het enige grotere dorp op een stroom van ongeveer dertig kilometer. Ten tweede is het historische centrum echt schattig. Alleen jammer dat er zoveel toeristen rondlopen. De derde reden is Monte Baldo. Vanuit Malcésine vertrekt een kabelbaan richting de top van de berg Monte Baldo. Je vertrekt vanaf een hoogte van 90 meter boven de zeespiegel en kont aan op een hoogte van maar liefst 1760 meter. Zeker op zonnige warme dagen is dit uitstapje zeer geliefd. Op het moment dat je helemaal bovenaan bent heb je het gevoel op het dak van de wereld te wandelen. Het uitzicht op het Gardameer, maar ook op de omgeving, is van hieruit fenomenaal.
Malcésine is vrijwel altijd druk tijdens het seizoen. Dat merk je o.a. aan het vinden van parkeerplek, maar ook aan de drukte bij de kabelbaan omhoog. Op de drukste dagen kan de wachttijd om naar boven te gaan oplopen tot meer dan een uur.
Lazise
Het oude dorp Lazise ligt aan de oostoever van het Gardameer. Het ligt redelijk centraal in het drukst bezochte deel van het meer. In Lazise is er een redelijk gemengd publiek, zowel wat betreft afkomst als wat betreft de sociale status van de bezoekers. Jan Modaal komt hier in de zomer heerlijk genieten op de camping, terwijl de wat meer gefortuneerde bezoekers een tijdelijk verblijf vinden in enkele luxe (boetiek)hotels.
Lazise was in de topjaren van Venetië een belangrijke handelspost aan het Gardameer. Uit die tijd kun je nu nog een aantal elementen zien zoals de vestingmuren, de stadspoorten en het haventje met het bijbehorende tolhuis. Het haventje van Lazise is een geliefd plekje om foto’s van te maken met aan de ene kant restaurants en bars en aan de andere kant de twaalfde-eeuwse San Niccolò kerk. Het hart van Lazise is autovrij, net als een deel van de boulevard langs het water. Dit is een populaire plek om tijdens de zonsondergang te genieten van een diner. Als je geluk hebt en het helder is, is dit één van de betere plekken aan het Gardameer om de zon te zien ondergaan. Het mooiste uitzicht heb je vanaf het verhoogde terras van Restaurant Classique. De gerechten zijn hier overigens ook prima.
Het hart van Lazise is eigenlijk verder een aaneenschakeling van winkels, ijssalons, bars, restaurants en accommodaties. Volgens kenners eet je in Lazise het beste ijs aan het Gardameer. Of dat daadwerkelijk zo is laten we in het midden, omdat je het toch ook hebt over persoonlijke smaak. En over smaak valt immers niet te twisten.
Tórbole
Het dorp Tórbole is onderdeel van de gemeente Nago-Tórbole. Deze gemeente is vooral populair onder fietsers, surfers en klimmers. Van de twee grotere kiezelstranden in Tórbole is er eentje bedoeld voor surfers. Er staan volop rekken om de surfplanken en -zeilen in weg te zetten. Ook zit er een groot verhuurpunt van surfmaterialen.
Tórbole is misschien wel één van de mooiere dorpjes aan het Gardameer. Het is minder oud dan een aantal andere dorpen en heeft een kleiner centrum, maar de combinatie van een sfeervol haventje, vrij grote kiezelstranden en een klein naar sfeervol hart van de plaats maken van Tórbole een leuk totaalpakket.
Garda
Het dorp Garda ligt op de oostelijke oever van het Gardameer. Het meer is in de achtste eeuw na Christus vernoemd naar dit dorp waarvan nog oude restanten te vinden zijn, zoals de Villa van Catullus die stamt uit de Romeinse tijd. Tegenwoordig is Garda een populair toeristendorp dat alles te bieden heeft wat je als toerist zoekt op een vakantie: een lange autovrije wandelboulevard vol terrasjes, goede Italiaanse restaurantjes en een grote verscheidenheid aan winkeltjes in de kronkelige straatjes van het centrum. Garda behoort volgens ons zeker tot de mooiere dorpen aan deze kant van het Gardameer.
Peschiera del Garda
De in het zuidoosten van het Gardameer gelegen plaats Pescheira del Garda is onder Nederlandse toeristen een geliefde plaats. In deze hoekverblijven aardig wat Nederlanders voor wie een middagje of avondje in Pescheira bijna een vanzelfsprekendheid te noemen is. Pescheira heeft een mooi historisch centrum dat omsloten is doorvestingwerken en stadspoorten. Deze omwalling geeft de gezellige straatjes extra cachet.
Bezienswaardigheden van Pescheira zijn de Ponto Vecchio, het Visserijmuseum en het Canale di Mezzo. Tussen Pescheira en Lazise liggen de attractieparken Gardaland en Canevaworld Movieland Park.
Sirmione
Van alle dorpen aan het Gardameer behoort Sirmione tot de drukst bezochte. Het dorp strekt zich uit over een schiereiland aan de zuidkant van het Gardameer. Hierdoor ontstaat er een situatie er water te vinden is aan drie kanten van het dorp. Op de smalste stukken bedraagt de afstand van water tot water slechts enkele honderden meters. Sirmione is vooral bekend vanwege de geneeskrachtige bronnen, die wereldwijd bekend zijn. Een deel van de bezoekers komt dan ook speciaal naar Sirmione voor de spa’s.
Het grootste deel van de bezoekers aan Sirmione komen af op de schoonheid van het dorp. Dat begint al zodra je aankomt bij de oude binnenstad. Nadat je geparkeerd hebt op een van de drukke parkeerterreinen voordat je bij het oude centrum komt, wandel je naar de toegangspoort tot het dorp. Deze entree is onderdeel van het prachtige Castello Scaligero dat dominant aanwezig is aan de rechterzijde van Sirmione. Links ligt de haven van Sirmione waar vooral rondvaartboten aanleggen.
Zodra je Sirmione binnengewandeld bent kom je in een aaneenschakeling van gezellige straatjes en pleinen terecht. Vooral op zomerse dagen zijn deze straten en pleinen flink gevuld met toeristen. Aan de oostelijke kant van Sirmione loopt een wandelpad langs het meer. Vreemd genoeg is deze fraaie wandelroute veel minder druk bezocht dan de winkelstraatjes waar je soms over de koppen kunt lopen. Een belangrijke bezienswaardigheid aan het Gardameer ligt in het noorden van Sirmione: de Romeinse ruïnes. Deze Grotti de Catullo is zes dagen per week te bezoeken.
Bardolino
Onder wijnliefhebbers zal de naam Bardolino meteen een belletje doen rinkelen. In het achterland van dit populaire dorp wordt uitstekende wijn gemaakt. Het glooiende landschap rondom Bardolino in combinatie met het mediterrane klimaat zorgen voor een uitstekende kwaliteit wijndruiven. Het resultaat is dan ook in vrijwel ieder restaurant in en rondom Bardolino te proeven.
Archeologische vondsten hebben bewezen dat hier al heel vroeg in de historie mensen woonden. Ook in de Romeinse tijd zou hier een nederzetting gestaan hebben. Wat er nu te zien is in Bardolino stamt deels nog uit de middeleeuwen, zoals de stadsmuren en een tweetal kerken: San Zeno en San Severo.
Tegenwoordig is Bardolino een zeer populaire toeristenplaats aan het Gardameer. Met name Nederlandse komen graag in dit dorp, dat in het zuidoosten van het Gardameer ligt. Het grotendeels autovrije centrum van Bardolino is dan ook een aaneenschakeling van restaurants, bars, winkels, ijssalons en accommodaties. Het is door het toerisme soms wel lastig om een echt goed restaurant in het hart van Bardolino te noemen. Er wordt helaas teveel op prijs geconcurreerd in plaats van op kwaliteit. Men probeert de toeristen vooral met relatief goedkope toeristenmenu’s naar binnen te lokken.